Kluczowe aspekty księgowania transakcji w walutach obcych według polskich standardów rachunkowości

Transakcje z wykorzystaniem walut obcych bardzo często dokonywane są w obrocie gospodarczym. Ich realizacja musi być jednak wykazana w księgach rachunkowych w krajowej walucie, co wymaga ich odpowiedniego przeliczenia i wyceny. Nie bez znaczenia pozostaje także właściwa prezentacja takich transakcji. Wszystkie te działania wiążą się z różnymi kluczowymi aspektami dotyczącymi sprawozdawczości krajowej i międzynarodowej, w których interpretacji pomagają specjalne regulacje.

Standardy związane z walutami

Zgodnie z międzynarodowymi i standardami rachunkowości, wyróżnić można kilka wariantów waluty. Pierwsza z nich to waluta funkcjonalna, będąca jednostką podstawowego środowiska gospodarczego. Z reguły jest to waluta obowiązująca w kraju prowadzenia działalności, jednak istnieje możliwość wyboru innej. Kwestia ta zależy od wpływu poszczególnych walut na ceny oferowanych usług czy towarów, a także ponoszone koszty. W standardach wyróżnić można również walutę obcą oraz walutę prezentacji, z czego ta ostatnia służy do prezentacji sprawozdań finansowych. Oprócz tego obowiązują też kursy zamknięcia i kursy wymiany na koniec okres sprawozdawczego. Zależnie od wycenianego składnika, kurs wykonania może odpowiadać kursowi sprzedaży lub kupna.

Transakcje w walutach obcych

Transakcje w obcych walutach dotyczą zarówno transakcji nabycia lub sprzedaż usługi czy towarów, jak i udzielania i zaciągania pożyczek i kredytów. Zgodnie z obowiązującymi standardami, konieczne jest początkowe ujęcie ich w walucie funkcjonalnej po przeliczeniu zgodnie z natychmiastowym kursem wymiany obowiązującym w dniu zawarcia transakcji. Obecnie dopuszczalne może być zastosowanie średniego kursu wymiany dla danego miesiąca lub tygodnia, pod warunkiem braku wprowadzania poprawek w przypadku wystąpienia znaczących wahań kursów wymiany. Sposób wyceny bilansowej składników pasywów i aktywów wyrażonych w obcej walucie zależy od wyników ustaleń, czy dany składnik jest pozycją pieniężną lub niepieniężną. Do pierwszej kategorii należą środki ulokowane w kasie i na rachunkach bankowych, a także zobowiązania i należności przypadające do zapłaty lub otrzymania w ustalonej kwocie obcej waluty. Pozycje niepieniężne to z kolei pozostałe zobowiązania i składniki aktywów, które cechują się brakiem prawa do uzyskania ustalonej kwoty w walucie obcej.

Księgowanie transakcji w obcych walutach

Obecnie coraz większą popularność w Polsce zyskują zewnętrzne usługi księgowe, które znacząco ułatwiają obsługę transakcji w obcych walutach. Rozbudowane wsparcie w tym zakresie zapewnia biuro księgowe Neofin, z którego ofertą można zapoznać się tutaj. Podmiot ten działa jako ponadstandardowe biuro rachunkowe, wykorzystujące do pracy innowacyjne oprogramowanie typu ERP w wersji enova365. Z obsługi w takiej formie mogą korzystać przedsiębiorstwa z różnych branż, niezależnie od skali działalności. Biuro rachunkowe z enova 365 pozwala na sprawne ewidencjonowanie transakcji w walutach obcych, w czym znacząco pomaga chociażby funkcja automatycznej aktualizacji kursów zgodnie z ogłoszeniami NBP. System enova posiada również wiele innych praktycznych usprawnień.

Ujęcie w sprawozdaniu finansowy

Jeżeli prezentacja sprawozdania finansowego odbywa się w walucie innej niż funkcjonalna, jednostka jest zobowiązana do stwierdzenia tego faktu poprze podanie waluty funkcjonalnej i przyczyn zastosowania innej waluty prezentacji. Zmianę waluty funkcjonalnej należy ujawnić oraz podać przyczyny takich działań. Sprawozdanie finansowe będzie zgodne ze standardami rachunkowości jedynie wówczas, jeżeli spełni wszystkie jego wymagania. W przeciwnym razie należy dokładnie określić informacje uzupełniające. Zgodnie z obowiązującymi przepisami, wszystkie operacje gospodarcze wyrażone w obcych walutach muszą być ujęte w księgach rachunkowych na dzień ich realizacji po kursie faktycznie zastosowanym w danym dniu. Kwestia ta dotyczy transakcji kupna lub sprzedaży walut, a także zapłaty należności lub zobowiązań. W przypadku innych transakcji, z reguły stosuje się średni kurs ogłoszony dla wybranej waluty obecnej przez NBP z dnia poprzedzającego dzień wykonania operacji gospodarczej.