Dlaczego godność osobista człowieka jest tak ważna i należy ją szanować?

Godność osobista to wartość, która przysługuje nam od chwili poczęcia do śmierci. Nikt, pod rygorem prawnym, nie ma prawa nam jej odebrać. Jest bowiem nienaruszalna, a w jej obronie staje prawo, które jasno określa bezwzględne kary za jego złamanie. Poszanowanie godności lub jego brak ma wpływ na każdym etapie naszego życia.

Czym jest godność człowieka i godność osobista?

Artykuł 30 Konstytucji z 1997 roku jasno mówi „Przyrodzona i niezbywalna godność człowieka stanowi źródło wolności i praw człowieka i obywatela. Jest ona nienaruszalna, a jej poszanowanie i ochrona jest obowiązkiem władz publicznych.”

Jak tłumaczy Rzecznik Praw Obywatelskich, godność człowieka to najwyższa wartość, dająca poczucie wolności. Godność osobistą ma zagwarantowaną każdy człowiek niezależnie od narodowości, statusu społecznego, wyznawanej religii, wieku, niepełnosprawności czy statusu pozbawienia wolności, zarówno czasowego , jak i stałego (tak zwanego dożywocia). Godność człowieka jest nienaruszalna. Dokładną definicję godności osobistej znajdziemy na http://www.blue-bell.pl/godnosc-osobista.

Konsekwencje łamania prawa

Odebranie godności osobistej lub choćby próba tej czynności, zdarza się w Polsce ponoć rzadko, aczkolwiek stanowi rażące łamanie prawa, które jest surowo karane. Godność jest cechą nieprzerwaną, istnieje od poczęcia do śmierci. A Państwo, w którym dana osoba żyje ma obowiązek jej strzec. Z tym, że należy zaznaczyć, że nie we wszystkich krajach świata się ją uznaje.

Obecnie największą wartość ma w krajach zachodnich i cywilizowanych. W krajach wyznawców Islamu nadal istnieją, na przykład zabójstwa honorowe. I choć są one już prawnie w większości tych państw zakazane, to mimo to, mają cichą akceptację ich mieszkańców. Podobnie jest w krajach, w których tolerowane są, dla przykładu, małżeństwa z małoletnimi dziewczynkami, które zmusza się (a wręcz uznaje za naturalne) do obcowania płciowego z mężczyznami kilkadziesiąt lat od nich starszymi.

W jaki sposób narusza się godność osobistą człowieka?

Tatiana Chauvin, która jest Kierownikiem Katedry Filozofii Prawa i Nauki o Państwie, Uniwersytetu Warszawskiego, tłumaczy, że „godność osobistą człowieka można naruszyć poprzez tortury, wykluczenie społeczne, niehumanitarne traktowanie, a także naruszenie biologicznej tożsamości człowieka, czyli na przykład klonowanie, poddawanie eksperymentom naukowym, w tym medycznym bez wyraźnej zgody, ingerowanie w geny człowieka.”

Godność osobista – przepisy prawne

Jak już wspomniano, definicję  godności człowieka podaje artykuł 30 Konstytucji. Jednakże to artykuły 31 do 41 włącznie, a nawet 42, pkt.2 i 3, konkretyzują dokładnie co wchodzi w skład godności, jakie zachowania wobec drugiej osoby są kategorycznie niedopuszczalne, do czego człowiek ma prawo w przypadku zatrzymania przez organy państwowe, jak również zapewniają każdemu nietykalność i wolność osobistą. Jednocześnie mówią, że każdy człowiek ma prawo do obrony, i dopóki nie udowodni mu się winy, to uznaje się go za niewinnego.

O godność osób skazanych, dba Kodeks Karny Wykonawczy, art. 4, pkt. 1 i 2, który jasno mówi, że ludzie Ci nadal zachowują swoje prawa i wolności obywatelskie, nie można wobec nich stosować tortur, nieludzkiego traktowania, kar cielesnych,  a wszelkie środki zapobiegawcze należy stosować w sposób humanitarny.

Kodeks karny, w art.217, natomiast jasno określa następstwa naruszenia nietykalności drugiego człowieka. Są to kara grzywny oraz/ lub ograniczenie czy też pozbawienie wolności do roku.

Poszanowanie godności i jej wpływ na życie człowieka

Pozbawienie poszanowania godności ma ogromny wpływ na życie człowieka, na każdym jego etapie. Stosowanie przemocy, tortur, nieludzkiego traktowania, doprowadza do izolacji społecznej, lęków, obniżenia poczucia wartości, uzależnień, chorób psychicznych, jak na przykład depresja czy schizofrenia, a także samobójstw.

Popycha także do popełnienia przestępstwa.  Psychologowie uważają, że wzmacnianie poczucia godności od małego dziecka, powoduje wzrost motywacji do działania, jak również uczy szacunku do innych oraz empatii dla drugiej osoby. W zakładach karnych łamanie prawa do nietykalności cielesnej, a także nieludzkie traktowanie, stosowanie przemocy emocjonalnej i psychicznej wywołuje agresję i bunt u osadzonego, znacznie też utrudnia proces resocjalizacji.

Artykuł napisała:
Beata Dymarska- Smoter – Dziennikarz

 Źródła:

• https://www.rpo.gov.pl/pl/kategoria-konstytucyjna/art-30-godnosc-osobista,
• https://www.edukacjaprawnicza.pl/godnosc-czlowieka-jako-zrodlo-podmiotowosci-prawnej-i-granica-wladzy/,
• http://www.sejm.gov.pl/prawo/konst/polski/2.htm,
• https://www.arslege.pl/naruszenie-nietykalnosci-cielesnej/k1/a252/,
• https://www.lexlege.pl/kkw/art-4/,
• http://www.psychologia.edu.pl/czytelnia/63-terapia-uzalenienia-i-wspouzalenienia/309-w-strone-wartosci-i-godnosci.html.