Rozwój predyspozycji

Im bliżej przyjrzymy się rozwijaniu wrodzonych predyspozycji, tym wyraźniej zobaczymy, że ten rozwój nie jest nieunikniony. To nie jest proces, który zachodzi samoistnie, według jakichś tajemniczych, bezwzględnych praw, których nie zdołamy zrozumieć. Na przykład efekt wrodzonej predyspozycji można zniszczyć przypadkowym szokiem. Młody człowiek z odziedziczoną skłonnością do alkoholu może zostać zatwardziałym abstynentem z powodu szoku, jaki przeżył, widząc ojca bijącego matkę. Natomiast gdyby jego ojciec pod wpływem alkoholu stawał się czuły i kochający, syn mógłby skończyć w rynsztoku. Nie ma tu żadnych bezwzględnych praw! Również wiadome jest, że nasz charakter może się czasem zupełnie odmienić z powodu kontaktu z osobą silniejszą niż my sami. „Od tego dnia postanowiłem sobie…” itd. Znamy ten zwrot. Często to postanowienie nie jest dotrzymywane, ale czasem jest. Jakaś iskra rozpala siłę woli. Wzmocniona wola tyranizuje umysł. Tworzą się nowe nawyki. A rezultat zdaje się być cudem. Jeśli zatem takie wielkie transformacje mogą nastąpić na skutek przypadku, czyż podobnych przemian nie da się wywołać rozsądnym planowaniem? W każdym razie, jeśli ktoś zacznie je uskuteczniać, rozpoczyna z przekonaniem, że przemiany nie są niemożliwe – ponieważ nastąpiły. Zaczyna też zdobywać pełną wiedzę na temat wpływu nawyków na życie. Weźmy jakikolwiek z naszych nawyków, fizycznych czy psychicznych. Przypomnijmy sobie czas, kiedy ten nawyk nie istniał albo istniejąc – był ledwo zauważalny. Odkryjemy, że prawie wszystkie nasze nawyki uformowały się nieświadomie, przez codzienne powtórzenia niemające żadnego związku z naszym ogólnym planem, które praktykowaliśmy, wcale tego nie zauważając.